Manyetik Rezonans Görüntüleme
Diğer isimleri MRI, manyetik rezonans (MR) ve nükleer manyetik rezonans (NMR) görüntülemedir.
MRI ne gösterir?
BT taraması gibi MRI da vücudunuzun kesitini gösterir. Fakat MRI görüntü oluşturmak için radyasyon yerine güçlü mıknatıslar kullanır. Bir MRI taraması, vücudunuzun önünden, yanından ya da başınızın üzerinden bir dilime bakıldığı gibi birçok açıdan kesitsel dilimler (görüntüler) alabilir. MRI vücudun diğer görüntüleme testleri ile görülmesi güç olan yumuşak doku bölümlerinin resmini oluşturur.
MRI beyin, omurilik, baş, boyun, kemik ve kaslardaki kanserlerin bulunması ve yerinin saptanmasında çok iyidir. Kontrast boya maddeli bir MRI beyin tümörlerinin görülmesinin en iyi yoludur. Doktorlar MRI ile bazen kanser olmayan (benign) tümörü kanser olan (malign) tümörden ayırabilir.
Son yıllarda, MRI kadın üreme organlarının dikkatli incelenmesi için temel bir yol haline gelmiştir ve endometrium (rahim) kanserinin ameliyat öncesinde evresinin saptanmasına yardımcı olabilir. Diğer bir MRI kullanımı, kanserin karaciğerde ya da vücudun başka bir yerindeki metastaz (yayılma) bulgularının aranmasıdır.
MRI görüntüleri doktorların ameliyat ya da radyasyon gibi tedaviyi planlamalarına da yardımcı olabilir.
Nasıl çalışır?
Bir MRI tarayıcısı tonlarca ağırlıkta çok güçlü bir mıknatıs taşıyan bir silindir ya da tüptür. Tüp içindeki masaya yattığınızda aygıt sizin etrafınızda güçlü bir manyetik alan ile birlikte döner. Manyetik güç vücudunuzdaki hidrojen atomlarının çekirdeklerinin (merkezlerinin) bir yönde dizilmesine neden olur. Atomlar dizildikten sonra MRI makinesi bir radyofrekans dalgaları kümesi yayar. Bu dalgalar hidrojen çekirdeklerinin yön değiştirmesine neden olur. Orijinal konumlarına geri döndüklerinde tarayıcının saptayacağı belli sinyaller verir. Vücut dokularındaki hidrojen çekirdekleri farklı yöne doğru değişir. Bir bilgisayar bu değişikliklerin sinyalini alır ve onları siyah beyaz bir resme dönüştürür.
Kontrast maddeler görüntünün kalitesini yükseltmek için bir toplardamara verilebilir. Bu maddeler vücut tarafından emildikten sonra, dokunun manyetik dalgalara ve radyo dalgalarına yanıtını hızlandırır. Sonuç olarak sinyaller daha güçlü ve net resimler oluşturur.
Test için nasıl hazırlanırım?
MRI öncesi özel bir diyet ya da hazırlık yapmanız gerekmez.
Bazı testler görüntüleme öncesi kontrast madde kullanımını gerektirir. Eğer kontrast madde kullanılacaksa, kolunuzdaki bir toplardamara bir intravenöz (IV) kateter konabilir.
Eğer MRI tarayıcısı gibi kapalı bir ortamda kalmak sizi kaygılandırırsa, gevşemenize yardımcı olacak bir ilaç almanız gerekebilir. Test öncesinde teknisyen ya da hasta danışmanı ile konuşmak veya MRI makinesini görmek yararlı olabilir. İnceleme odasında yalnız olacaksınız, fakat teknisyen içeride olup bitenleri görebilecek ve bir dahili telefon sistemi aracılığıyla duyabilecektir. Teknisyen ile konuşmanız gerektiğinde kullanacağınız bir çağrı düğmeniz olacak. Bazı durumlarda vücudunuzun çevresinde daha fazla alan bulunan bir açık MRI makinesi ile teste girmeniz sağlanabilir.
Test öncesinde genellikle giysilerinizi çıkartmanız ve bir elbise ya da fermuar ya da metal içermeyen başka bir giysi giymeniz istenecektir. Saç tokası ya da mücevher gibi tüm metal eşyalarınızı çıkardığınızdan emin olunuz. Tarama öncesinde MR teknisyeni vücudunuzda cerrahi klips ya da zımba, kalp pili, eklem protezi, metal eklentiler, dövme, kalıcı eyeliner vb. olup olmadığını soracaktır. Bazı metal eşyalar soruna neden olabilirken bir kısmı da sorun yaratmaz. Şüphelenilmesi durumunda metal maddelerin kontrolü için bir radyogram çektirmeniz gerekebilir.
Test nasıl yapılır?
MRI taraması genellikle bir hastane ya da klinikte ayaktan izlem sırasında yapılır. Dar ve düz bir masaya yatacaksınız. Teknisyen bazen sizi rahat ettirmek ve hareketsiz tutabilmek için bant ya da yastık kullanır. Masa daha sonra dar bir silindirin içine kayar. Vücudunuzun incelenecek olan bölümü silindirin merkezinde olacaktır.
Test ağrısızdır fakat silindirin içinde silindirin iç yüzü yüzünüzün 5-6 santimetre yakınında olacak şekilde yatmanız gerekir. Testin belli bölümlerinde nefesinizi tutmanız istenebilir. Makine mıknatıs açılıp kapanırken çamaşır makinesi sesine benzer çok yüksek ses ve vınlama yapabilir. Bazı test merkezlerinde test sırasındaki bu sesleri önlemek için kulak tıkacı ya da kulaklık takmanıza izin verilir.
Daha az kısıtlayıcı olan yeni makineler bazı hastalar için daha kolay olabilir. Bu açık MRI makinelerinde dar silindirin yerini daha geniş bir halka almıştır. Bu tasarım gürültü sesini ve kapalı bir yerde yatma hissini azaltabilir. Fakat alet o kadar güçlü bir manyetik alan oluşturmaz. Açık MRI teknolojisi gelişmektedir fakat resimler standart MRI'dekiler kadar net ya da ayrıntılı olamayabilir. Bezen standart bir MRI makinesi ile tekrar test edilmesi gerekebilir.
Bir toplardamarınıza kontrast madde verilmesi ya da kontrast maddeyi yutmanız gerekebilir. MRI muayenesinde kullanılan gadolinyum adındaki kontrast madde iyot içermez. Diğer bazı kontrast maddelere göre alerjik bir reaksiyona neden olma olasılığı daha düşüktür. Yine de teknisyene herhangi bir alerjiniz olup olmadığını söyleyiniz.
Ne kadar sürer?
MRI taraması 45-60 dakika arasında sürmekle birlikte bazen bu süre 2 saate kadar uzayabilir. Testten sonra daha fazla resim gerekip gerekmediğinin anlaşılması için sonuçlara bakılması sırasında beklemeniz istenebilir.
Olası komplikasyonlar nelerdir?
Odaya metal eşyalar alındıysa ya da diğer insanlar odada metal eşya bıraktıysa, hastalar MRI makinesinde yaralanabilir.
Bazı insanlar MRI tarayıcısı içinde yatarken çok huzursuz olur ve hatta paniğe kapılabilir.
Az sayıda kişi kontrast maddeye reaksiyon verebilir.
Bu reaksiyonlardan bazıları:
- Bulantı
- İğne yerinde ağrı
- Testin bitmesinden birkaç saat sonra gelişen baş ağrısı
- Bu semptomlardan herhangi biri sizde gelişirse, sağlık ekibinize söyleyiniz.
Bu test hakkında başka neler bilmeliyim?
- Aşırı kilolu insanlar MRI makinesine yerleşmekte güçlük çekebilir.
- Metal içerebilen bazı cerrahi implantlar güçlü manyetik alan nedeniyle soruna neden olabilir. Kalp pili, cerrahi klips, zımba, yerleştirilmiş pompa ya da metal içeren diğer araçlarınız varsa size bir MRI taraması yapılamayabilir. MRI testi öncesinde sağlık ekibiniz size bunlar hakkında soru soracaktır.
- Yerleştirilmiş intravenöz (IV) bir kateter ya da giriş (port) varsa, doktorunuzun size MRI taraması yapılmasının zorunlu olup olmadığına karar vermesi gerekecektir.
- Dövme ya da (eyeliner gibi) kalıcı makyajınız varsa teknisyeninize söyleyin; gerekli önlemleri alarak en iyi sonucun alınmasını sağlayabilirler.
- Gebelik sırasında MRI kullanımı yeterince araştırılmamıştır. Kullanılması için güçlü bir tıbbi neden olmadıkça, MRI genellikle gebeliğin ilk 12 haftasında yapılmaz.
- Muayene odasına yanınızda kredi kartı ya da diğer manyetik tarama şeritleri olan eşyaları getirmeyiniz mıknatıs bunlardaki bilgileri silebilir.
- MRI maliyeti bir BT taramasından daha fazladır ve bazı yerlerde bulunmayabilir.
- MRI ile radyasyona maruz kalmazsınız.
