Kan Hastalıkları

Selim Hastalıklar ve Kanserler

Kan Bağışında Sık Sorulan Sorular

 

Kimler kan verebilir?
Çoğu sağlıklı yetişkin kan bağışında bulunabilir. 18-65 yaş arası,en az 50 kg olmak ve kan bağışı konusunda daha önce red edilmemiş olmak yeterlidir.

 
Kan vermeden önce kan bankasında neden sorular soruluyor?
Biz Kan Bağışı yapmak için başvurduğunuzda sizlerden bir form doldurmanızı istiyoruz. Bu formda sizin sağlığınızla ilgili birçok soru soruyoruz. Bu sorulara doğru ve samimi bir şekilde cevap vermenizi istiyoruz. Bizim için önemli olan kan bağışı almaktan ziyade sizin sağlığınızı öncelikli korumaktır.

 

Kan bağışı hangi durumlarda geçici olarak reddedilir?
 

DURUM

AÇIKLAMA

38 °C üzeri ateş, grip benzeri tablo

Belirtilerin sona ermesinden 2 hafta sonrası

Diş çekimi

Komplikasyon yok ise 12 hafta

Tropikal hastalıklar

Açıklanamayan bir ateş ya da hastalık olmaması koşuluyla tropikal bölgeden döndükten 6 ay sonrası

Cerrahi

12 ay

Fleksibl aletlerle yapılan endoskopik biyopsi

12 ay

İnokülasyon lezyonu

12 ay

Akupunktur

12 ay

Dövme

12 ay

Delici takılar(piercing)

12 ay

Mukozaya insan kaynaklı kan, doku veya hücresel transplant sıçraması

12 ay

Kan Bileşenlerinin transfüzyonu

12 ay

Gebelik

12 ay

Osteomyelit

İyileştikten 2 yıl sonra

Romatizmal ateş

İyileştikten 2 yıl sonra
Kronik kalp hastalığı oluşmuş ise devamlı red

Epilepsi

Tedavi edildikten sonra ataksız 3 yıl

Akut glomerulonefrit

Tam iyileşme sonrası 5 yıl

İlaç tedavisi

İlaç kullanım sebebi bağışçı reddini gerektiren bir hastalığın habercisi olabilir

 
Kan grupları hangi sıklıkla bulunur?

O Rh-pozitif -    % 39
Rh-negatif -      %9
A Rh-pozitif -    %31
A Rh-negatif   - % 6
B Rh-pozitif -    %9
B Rh-negatif -   %2
AB Rh-pozitif -   %3
AB Rh-negatif -  % 1

Tam Kan Bağışı nedir?
Bağışçıdan transfüzyon için ya da işlenerek yeni ürünler elde etmek üzere alınan bağış türüdür. İçerisinde uygun bir antikoagülan bulunan torba sistemi içerisine yaklaşık 450 ±%10 ml kan toplanır.

Çift Doz Eritrosit Bağışı (Otomatize) nedir?
Otomatize cihazlar yardımı ile seçilmiş kan bağışçılarından 2 farklı hastaya kullanılabilecek kadar eritrosit toplanma işlemidir. Bu tip bağış işlemi için bağışçı >= 70 kg (obez olmayan), hemoglobin düzeyi >= 14 g/dl ve hematokriti >= %42 olmalıdır.

Trombosit Bağışı nedir?
Otomatize cihazlarda, tek kullanımlık setler ile bağışçıdan kanın alınıp trombositlerin ayrıştırılıp/toplanıp diğer kısımlarının geri verilmesi işlemidir.  Ortalama  işlem süresi 45-70 dk  dır.

Kimler Kana İhtiyaç Duyar?
Kan Transfüzyonu yaygın bir tedavi yöntemidir. Ülkemizde her yıl yaklaşık 1.500.000 ünite transfüzyon yapılmaktadır. Her yaşta insan transfüzyona ihtiyaç duyabilir.

Cerrahi işlem yapılacak (ameliyat) birçok kişi kan transfüzyonuna ihtiyaç duyar çünkü operasyon sırasında kan kaybına uğrarlar. Ör. Kalp ameliyatı olacak olan hastaların tamamına, operasyon esnasında 1-3 ünite kan transfüzyonu yapılır.

Ciddi yaralanmalara maruz kalan insanlar (trafik kazası, ateşli silah yaralanması, savaş, doğal afetler vb.) kaybettikleri kanı yerine konması (hayatının idame ettirebilmesi için) için kan transfüzyonuna ihtiyaç duymaktadırlar.

Ayrıca doğuştan ya da sonradan gelişen bazı hastalıklara sahip kişiler de kan ve kan bileşenlerinin transfüzyonuna ihtiyaç duymaktadırlar. Bunlar;
  • Ağır enfeksiyon yada karaciğer hastalığı olanlar, 
  • Aplastik Anemi, Hemolitik Anemi, Demir-Eksikliği Anemisi,  Orak hücre anemisi ve Talasemi vb.          gibi birçok hematolojik hastalıklarda,
  • Kronik böbrek hastalığı veya kanser gibi anemiye sebep olabilecek hastalığı olanlar. (kemoterapi ve radyoterapi ciddi anemiye sebep olur)

Hemofili ya da Trombositopeni gibi kanama problemi olan hastalar

Kan bağışı süresi ne kadardır?
Kan vermek yaklaşık 45-60 dakika sürecek basit ve güvenli bir işlemdir ( Tam kan bağışı)
Çoğu sağlıklı yetişkin kan bağışında bulunabilir. 
Herhangi bir sağlık probleminin olmaması, 18-65 yaş arasında, 50 kg ve üzeri olmak ve daha önce kan bağışı konusunda red edilmemiş olmak sabit ve mobil kan bağış merkezlerimize başvurmanız için yeterlidir.
 
Kan bağışı süreci nasıl işler?
Kan bağışı öncesi
Kan Bağış Merkezimize geldiğiniz zaman
Öncelikle işlemlere ?Bağışçı Sorgulama ve Onam Formu? nu doldurarak başlıyorsunuz. Bu formda isminiz, adresiniz ve telefon numaranız vb. demografik bilgilerinizin kaydı ve kişisel sağlık bilgilerinizin sorgulandığı sorular vardır.
Doldurmuş olduğunuz sorular değerlendirildikten sonra basit bir fizik muayeneden geçeceksiniz. 
Kan basıncınızı, nabzınızı, ateşinizi ve kan değerlerinizi kontrol edeceğiz. Bu işlemler tamamlanıp kan bağışı yapmanızda sakınca olmadığı tespit edilince bağış başlar.
Eğer kişi açsa karnını doyurmalı, alkol etkisinde olmamalı ve kendini hissetmelidir.

 

Kan bağışı süresince
Kolunuzun üst kısmına turnike vasıtası ile basınç uygulanır ve dirseğinizin iç kısmındaki deri, antiseptik solüsyon ile temizlenir. Steril ve tek kullanımlık olan iğne damarınıza yerleştirilir ve kapalı torba sistemi içerisine yer çekimi vasıtası ile kan toplanır. Bağış esnasında herhangi bir hastalık bulaşma riski yoktur. Bu işlen yaklaşık 8-10 dk sürer. İşlem bittikten sonra dinlenme süresi başlar daha sonra size küçük yiyecek içecek ikramı yapılacaktır.

Kan bağışı sonrası
Görevlilere danışmadan alandan ayrılmayınız.

İlk 4 saat her zamankinden fazla sıvı alınız.

En az 2 saat boyunca sigara içmeyiniz.

Bir sonraki öğünden önce alkollü içecek almayınız.

Birkaç saat boyunca kan alınan kolunuzla ağır yük taşımayınız.

Bandı birkaç saat kolunuzda bırakınız, iğne giriş yeriniz kanarsa kolunuzu kaldırınız ve 
basınç uygulayınız. Durmazsa doktora başvurunuz.

Eğer baygınlık hissi veya baş dönmesi olursa bir yere uzanıp ayaklarınızı yukarı kaldırınız veya başınızı iki dizinizin arasına alacak şekilde oturunuz.

Aynı gün ağır spor hareketleri yapmayın, sauna ve hamam gibi sıcak ortamlarda bulunmayın. 

Ağır veya riskli işlerde çalışıyorsanız (inşaat işçileri, makina operatörleri, servis şoförleri vs) 24 saat istirahat ediniz. Bunun dışında kendinizi iyi hissediyorsanız kısa bir istirahattan sonra günlük aktivitelerinize dönebilirsiniz.

Kan volümünüz yeterli sıvı alımı ile 72 saatten daha kısa sürede normal düzeyine gelecektir.

 

Kullandığım ilaçlar bağış yapmamı engeller mi?
Eğer ilaç kullanıyorsanız  bunu muhakkak kan bağışı öncesi ilgili personele bildirmeniz gerekmektedir.  Bu ilaçlardan bazıları sizin kan bağışlamanıza engel olabilir.
 

Hangi sıklıkla kan verebilirim?
Yılda toplam 4 üniteyi geçmemek koşuluyla 3 ayda bir tam kan bağışı yapabilirsiniz. Aferez cihazlarıyla trombosit bağışı yılda toplam 24 üniteyi geçmemeli ve iki bağış arası 72 saatten az olmamalı.

 
Kan bağışı yapmak ağrılı bir işlem midir?
Hayır. Kan bağışı ağrılı bir işlem değildir.

 

Kan bağışında benden ne kadar kan alınacak?
Tam kan bağışında ortalama 450 ml (±%10) kadar kan toplanır. Aferez cihazlarıyla trombosit bağışında toplanacak kan miktarı ise boyunuz, kilonuz ve trombosit ön sayımınıza göre değişebilir.

 
Kan bağışı yapmak sağlığımı etkiler mi?
Eğer sağlıklı iseniz kan bağışı sonrası herhangi bir problemlerle karşılaşmanız beklenmez.

 

Bağış sırasında ve sonrasında bana hastalık bulaşır mı?
Kan Bağışı sırasında kullanılan malzemeler Steril ve tek kullanımlıktır. Sizlere herhangi bir hastalık bulaşması söz konusu değildir.

 
Kan bağışında sonra kendimi kötü hissedersem ne yapmalıyım?
Kan bağışının sonrasındaki 2 hafta içerisinde hastalanırsanız başvuru yaptığınız merkeze mutlaka bilgi veriniz.

 

Kan bağışı öncesi ve sonrası nasıl beslenmeliyim?
Kan Bağışı öncesi ve sonrası bol sıvı tüketiniz. Bir sonraki öğünden önce alkollü içecek almayınız.

 
Kan bağışından sonra sigara içebilir miyim?
Kan Bağışı sonrası 2 saat içerisinde sigara içmeyiniz. Bu durum sizin kendinizi kötü hissetmenize ve başınızın dönmesine sebep olabilir.

 

Kan bağışından sonra çalışabilir miyim?
Ağır veya riskli işlerde çalışıyorsanız (inşaat işçileri, makina operatörleri, servis şoförleri vs) 24 saat istirahat ediniz. Bunun dışında kendinizi iyi hissediyorsanız kısa bir istirahatten sonra günlük aktivitelerinize dönebilirsiniz.

 
Bağışladığım kan ne yapılıyor?
Bağışladığınız kan,  merkezimizde testleri çalışılıp bileşenlerine ayrıldıktan sonra ihtiyacı olan hastalara kullanılmak üzere yönlendiriliyor.

 

Döğme yaptırdım, bağış yapabilir miyim?
Vücudunuzun her hangi bir yerini deldirmek (pearcing), dövme veya akupunktur yaptırmak sizin için hastalık bulaşma riski taşır. Bu yüzden son bir yıl içinde kulak veya cildinizin başka bir yerini deldiren, döğme, akupunktur yaptıran veya başkasına batırılmış iğne kazara kendisine batanlar bu olaylardan 12ay sonrasına kadar kan veremezler.

 
Bağış yaptığım kandan hangi tekikler yapılıyor?
 
  •  Hepatit B Virusu (HBV) 
  •  Hepati C Virusu (HCV 3.0) 
  •  Human Immunodeficiency Viruses, Types 1 and 2 (HIV 1,2)
  •  Sifiliz (Treponema pallidum)