Biyolojik Tedavi
Biyolojik tedavi nedir?
Biyolojik tedavi bağışıklık sisteminizle birlikte çalışan bir tedavi türüdür. Kanserle mücadelede veya kemoterapi gibi diğer kanser tedavilerine bağlı olarak gelişen yan etkilerin (aldığınız ilaçlara karşı vücudunuzun verdiği reaksiyonun) kontrol altına alınmasında yararlı olabilir.
Biyolojik tedavi ile kemoterapi arasındaki fark nedir?
Biyolojik tedavi ile kemoterapinin her ikisi de kanserle mücadelede uygulanan tedavilerdir. Benzer görülmelerine karşın, farklı yollarla iş görürler. Biyolojik tedavi bağışıklık sisteminizin kanserle savaşmasına yardımcı olur. Kemoterapi ise kanser hücrelerine doğrudan saldırır.
Biyolojik tedavi kanserle nasıl mücadele eder?
Doktorlar, biyolojik tedavinin bağışıklık sisteminizin kanserle savaşmasına nasıl yardımcı olduğundan tam emin değildirler. Fakat şu şekilde olabileceğini düşünmektedirler:
- Biyolojik tedavi kanser hücrelerinin gelişimini durdurabilir ya da yavaşlatabilir.
- Bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine zarar vermesini ya da onları yok etmesini kolaylaştırabilir.
- Kanser hücrelerinin vücudun diğer bölümlerin sıçramasını önler.
Bağışıklık sistemi nedir ve nasıl çalışır?
Bağışıklık sisteminiz içinde dalak, lenf bezleri, bademcikler, kemik iliği ve akyuvarlar yer alır. Bunların tümü sizi enfeksiyon kapmaktan ya da hastalanmaktan korumaya yardımcı olur.
Bağışıklık sisteminiz gerektiği gibi çalıştığında sizi sağlıklı tutan “iyi” hücrelerle hastalık oluşturan “kötü” hücreleri ayırt edebilir. Ancak bazen, bu böyle olmaz. Doktorlar bağışıklık sisteminin bazen niye kanser gibi hastalıklarla savaşmadığını araştırmaktadırlar.
Akyuvarlar bağışıklık sisteminizin önemli bir parçasıdır. Doktorunuz veya hemşireniz akyuvarlarınızdan bahsederken aşağıdakiler gibi sözcükler kullanabilirler:
- Monositler bir çeşit akyuvardır (beyaz kan hücresi).
- Lenfositler bir çeşit akyuvardır (beyaz kan hücresi).
- B hücreleri bir lenfosit türüdür.
- T hücreleri bir lenfosit türüdür.
- Doğal öldürücü hücreler bir lenfosit türüdür.
Bağışıklık sisteminin bölümleri
Biyolojik tedaviyle ilgili olarak doktoruma veya hemşireye soracağım sorular nelerdir?
- Bana niçin biyolojik tedavi önermektesiniz?
Tedavi seçenekleriniz kanserinizin tipine, kanserinizin ne kadar yayıldığına ve daha önceden denemiş olduğunuz tedavilere bağlıdır. Bazı kişiler için biyolojik tedavi en iyi seçeneğidir.
- Biyolojik tedavi benim tek tedavim mi olacak?
Bazı hastalara sadece biyolojik tedavi uygulanması gerekir. Diğerleri ise ayrıca kemoterapi ve radyasyon tedavisi de görürler. Doktorunuzla size hangi tedavinin uygulanacağını ve bunun size yararının nasıl dokunacağını konuşun.
- Tedavimi nerede göreceğim?
Biyolojik tedavilerin bazıları evde alabileceğiniz haplar ya da iğneler şeklinde uygulanır. Diğerleri ise damar yoluyla verildiği için hastaneye ya da kliniğe gitmenizi gerekir. Bu durumda, hastane ya da klinikte ne kadar yatacağınızı önceden araştırın.
- Ne sıklıkla tedavi göreceğim?
Tedavi şemaları değişiklikler gösterir. Biyolojik tedavi günde bir kez veya daha sık verilebilir. Diğerleri daha seyrektir, bazen haftada bir kez, belki de ayda bir ya da iki kez olabilir. Doktorunuz ne kadar sıklıkla tedavi göreceğinizi ve ne kadar süre bu tedavinin uygulanacağını size söyleyecektir.
- Tedavimin maliyeti ne kadar tutar?
Tedavinizin maliyeti ile ilgili olarak hemşirenizle, sosyal danışmanızla veya doktorunuzla görüşün. Bağlı bulunduğunuz sağlık sigortası kurumunun biyolojik tedaviyi ödeyip ödemediğini soruşturun.
- Olası yan etkiler nelerdir?
Diğer kanser tedavi türlerinde olduğu gibi, biyolojik tedavi de bazen yan etkilere yol açabilir. Bu yan etkiler arasında şunlar bulunabilir:
- Tedavinin uygulandığı yerde kızarıklık ve/veya şişlik.
- Ateş, titreme, bulantı, kusma, iştah kaybı, kemik ağrısı ve kas sancıları gibi gribal belirtiler.
- Düşük tansiyon (kan basıncının çok düşmesi).
Kanser aşıları nedir?
Kanser aşıları biyolojik tedavilerin bir türüdür. Diğer aşılar (kızamık ve kabakulak aşıları gibi) siz hastalanmadan önce yapılırken, kanser tedavisi kanser hastalığı oluştuktan sonra uygulanır.
Kanser aşıları kanserle mücadelenizde ve kanserin tekrarlamasını önlemede yararlı olabilir.
Doktorlar sürekli olarak kanser aşıları hakkında yeni bilgiler edinmektedirler. Günümüzde melanom, lenfoma ile böbrek, meme, yumurtalık, prostat, kalın barsak ve rektum kanseri tanısı konmuş kişilere kanser aşılarının nasıl yararlı olabileceği araştırılmaktadır.
Bazı biyolojik tedavilerin adları nelerdir?
Biyolojik tedavinin pek çok çeşidi vardır. Aşağıda bunlarla ve kanser tedavisindeki kullanımları ilgili sık kullanılan deyimler bulunmaktadır:
Kanser tedavileri:
- BCG veya Bacillus Calmette-Guérin mesane tümörünü veya mesane kanserini tedavi etmede kullanılır.
- IL-2 veya Interlökin-2 belli tip kanserleri tedavi eder.
- İnterferon alfa belli tip kanserleri tedavi eder.
- Rituxan veya Rituximab non-Hodgkin lenfomayı tedavi eder.
- Herceptin veya Trastuzumab meme kanserini tedavi eder.
Yan etkileri kontrol altında tutmak için uygulanan tedaviler:
- Neupogen veya G-CSF akyuvar sayısını artırarak kemoterapi gören hastalarda enfeksiyonun önlenmesine yardımcı olur.
- Procrit, Epogen veya Erithropoetin anemisi olan hastalarda alyuvar yapımına yardım eder.
- IL-11, Interlökin-11, Oprelvekin ya da Neumega platelet (bir tür kan hücresi) yapımına yardım eder.
